De eerste tien jaar van zijn bestaan kreeg De Club van Tien Miljoen relatief veel media-aandacht. Voorman Paul Gerbrands kon zijn boodschap zowel via de schrijvende pers als via radio en televisie breed uitdragen. De boodschap dat de Nederlandse bevolking aantal terug zou moeten, viel toen niet overal in goede aarde. Hieronder is een selectie gemaakt uit een aantal artikelen in kranten en tijdschriften, geordend per jaar. Door die artikelen ontstaat een goed beeld van de uitwerking die het nieuwe gedachtegoed van de Club van Tien Miljoen in de pers en (bij het publiek) heeft gehad. Onder de lijst artikelen volgt telkens een samenvatting per jaar.
1994
Eigen partij?
Al bij de oprichting wordt de mogelijkheid van een politieke partij genoemd.
1995
Niemand hoeft weg
Greenpeace
De algemene moraal lijdt niet onder voorbehoedsmiddelen
Geblinddoekte ooievaar
Zonder beheersing van het aantal mensen red je het niet met milieubescherming. Nederland koestert zich in welvaart met zijn inwoneraantal, ook al zou het milieu gediend zijn met een afnemende bevolkingsgroei. Deze wat laconieke uitspraak is een kwart eeuw later een urgent probleem geworden, gelet op de vrijwel onbeheersbare uitstoot van broeikasgassen.
Het is duidelijk dat de politiek zich niet wenst uit te spreken over een nastrevenswaardig aantal Nederlanders.
Paul Gerbrands vraag: “Waar moeten al die mensen heen?” is des te klemmender geworden nu een bevolkingsgroei met 2,2 miljoen mensen niet pas na dertig jaar, maar al na minder dan 25 jaar is bereikt.
1996
Menschlicher mit weniger Menschen
In 40 jaar terug naar 13 miljoen
Ook in Duitsland dringt de berichtgeving over de Club door. “Bevolkingspolitiek” is daar een belast begrip. Organisaties die zich daar met de wereldbevolking bezighouden, willen alleen de toegankelijkheid van gezinsplanning vergroten, geheel op basis van vrijwilligheid.
1997
Morele druk van godsdienstige organisaties
Nederland te zwart?
Nederland wordt dichtgeneukt
Naar de afgrond
1 procent bevolkingsvermindering per jaar moet haalbaar zijn. Paul Gerbrands getuigt van een vooruitziende blik als hij zich afvraagt of we wel zoveel nationale autonomie moeten inleveren omwille van economische groei. Twintig jaar later dreigt de Brexit en gaan er ook in Nederland stemmen op die de afhankelijkheid van de Europese Unie willen beperken.
1998
Podium in het tijdschrift van Shell
De schrik van België
Hitlersnorretje
Nederland: terug naar tien miljoen
In 1998 is de redenering van De Club van Tien Miljoen al duidelijk verwoord: wij in het Westen willen het leven dat we nu leiden behouden, en dat kan door gebrek aan ruimte en grondstoffen alleen door inperking van het aantal mensen. De politiek weigert dit idee op te pakken.
De Club van Tien Miljoen spreekt zich uit tegen iedere vorm van dwang om het kindertal terug te brengen. Wel wil de Club de kinderbijslag na een tweede kind afschaffen en moet het immigratiebeleid op de schop. Daarbij gaat het niet om het soort immigranten, maar om het aantal.
Opmerkelijk is het gebruik van het woord Lebensraum en de verwijzing naar de Nazitijd in de laatste artikelen.
1999
Met zestien kinderen gratis naar De Efteling
Pleidooi voor krimp
Het toenmalige bestuur van de Club van Tien Miljoen (bovenste foto met Paul Gerbrands in het midden) moet zich die tijd gevoeld hebben als de cowboys op de onderste foto: weerstand tegen alleszins redelijke opvattingen waartegen je je voortdurend moet verdedigen.
Opmerkelijk is de gesignaleerde “behoefte aan een draaiboek op lange termijn”. Pas twintig jaar later werd er tijdens de Algemene Politieke Beschouwing een Motie Dijkhoff c.s. aanvaard waarin om een degelijk draaiboek wordt gevraagd.
2000
Minder mens met minder mensen?
Emigratie of zelfmoord
Zelfs in de zomer: “Zimmer frei”
Landje van melk en honing
De Club neemt duidelijk stelling tegen de heersende “positieve” bevolkingspolitiek met kinderbijslag, kinderopvang en ouderschapsverlof en fiscale discriminatie van mensen zonder kinderen. Ook het Vluchtelingenverdrag moet worden herzien.
Er worden nog steeds relaties gelegd met de nazitijd.
2001
Vlag halfstok
Hier wordt bevolkingstoename gerelateerd aan onwenselijke economische groei en consumptie; zowel bevolkingskrimp als economische krimp lijken voorwaarde te zijn voor het behoud van een leefbare wereld.
2002
Een hek om de huizen, niet om de natuur
Hamsterkooi
De Volkskrantaffaire, aflevering 1
Linkse argumenten tegen overbevolking
Ook door de milieubeweging wordt vastgehouden aan het wensdenken dat ons consumptiegedrag moet veranderen. Verder wordt het idee van overbevolking in verband gebracht met groeperingen die geen politieke ruimte mogen krijgen. Nieuw is het standpunt van de Club dat het recht op voortplanting ondergeschikt moet zijn aan het recht van een ieder op een menswaardig bestaan in een gezonde leefomgeving.
2003
Hongergrens
Subsidie voor kinderloosheid
Geen democratische oplossing voor overbevolking
Een schoon lief vinden en een gezin
De Volkskrantaffaire, aflevering 2
Politieke partij in oprichting
Interessant is de constatering dat er nóch mondiaal, nóch nationaal een democratische oplossing voor het probleem overbevolking kan worden gevonden. Daarvoor liggen de belangen te ver uiteen. Een vergelijking met de klimaatafspraken jaren later dringt zich op.
De Club, c.q. Paul Gerbrands, werkt nog steeds als een rode lap op een stier. De ombudsman van de Volkskrant heeft een punt als hij het vermoeden uitspreekt dat de leuzen in de advertenties van de Club als provocatief zijn ervaren.
Ondanks het gebrek aan vertrouwen in politieke oplossingen staat de Club op het punt om een politieke partij op te richten. Die is er echter nooit gekomen, omdat geen van de zittende partijen bereid leek tot samenwerking. Er dreigde een “cordon sanitaire”. Deze situatie is jaren later door Thierry Baudet van Forum voor Democratie gekarakteriseerd als het zittende “partijenkartel” waar nieuwkomers niet welkom zijn.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
1994
Eigen partij?
Zowel de Leeuwarder Courant [1-12-‘94] als de Twentsche Courant [2-12-‘94] brengen het bericht van de oprichting van de Club van Tien Miljoen.
“Het is namelijk te zot voor woorden dat in Nederland gemiddeld 450 mensen het met 1 vierkante kilometer moeten doen terwijl er voor elke nieuwe koter ook nog eens een ‘premie’ wordt gegeven in de vorm van kinderbijslag,” aldus oprichter Paul Gerbrands. “Niemand hoeft weg. Het gaat ons om een langetermijnpolitiek, een lijn voor een paar generaties. Wij realiseren ons ook dat je niet in tien jaar de bevolking tot tien miljoen kunt laten afnemen.”
En als de politiek niet reageert? “Dan begin ik een eigen partij.”
Al bij de oprichting wordt de mogelijkheid van een politieke partij genoemd.
1995
“Nederland is geen land, maar één grote stad” kopt De Gelderlander [7-2-‘95]. Kinderbijslag moet worden afgeschaft. “Het is toch te zot dat wij hier met een door Hitler bedachte fokpremie ons kindertal zitten op te voeren, terwijl we dat in Derdewereldlanden juist zoveel mogelijk proberen af te remmen?” Volgens Paul Gerbrands heeft het weinig zin Nederlanders te vragen minder kinderen te nemen als het aantal inwoners door immigratie blijft toenemen. Toch: “Niemand, blank of zwart, moslim of christen, hoeft van ons weg. Het gaat ons alleen om het beheersbaar maken van de bevolkingsdruk in dit land.”
“Wegen met weggebruikers die een steeds hoger middelvingergehalte kennen, zitten overvol. En ook de recreant, die te midden van alle stress van werken en wonen een dagje verkoeling aan het strand zoekt, loopt een grote kans vroegtijdig en urenlang vast te zitten in een massa traag voortrollend blik. We leven wel erg dicht op elkaar. Om erger te voorkomen denkt de stichting ‘De Club van Tien Miljoen’ een oplossing te hebben: we moeten terug naar tien miljoen inwoners,” schrijft de Leeuwarder Courant [15-7-‘95] onder de kop “Nederland moet terug naar tien miljoen”.
“Een club als Greenpeace is prachtig. Maar je komt er niet als je actie voert om de walvis voor uitsterven te behoeden zonder tegelijkertijd de mens terug te dringen,” meent Gerbrands. Daarom zullen we aan “bevolkingsmanagement” moeten doen. Minstens de helft van het Nederlandse grondgebied moet worden teruggegeven aan de vrije natuur. Tegelijk moet de “economie van de onbeperkte groei” worden doorbroken.
Voorlopig heeft de stichting zich ten doel gesteld binnen twee jaar ongeveer alle politieke partijen te bewerken. “De kiezer moet er in het volgende verkiezingsprogramma iets van kunnen terugvinden,” aldus Gerbrands.
De algemene moraal leidt niet onder voorbehoedsmiddelen
In Vrij Nederland verschijnt dezelfde dag [15-7-‘95] een uitgebreid artikel onder nagenoeg dezelfde kop. De chapeau [bovenkop] luidt: “Overbevolking is grootste bedreiging van ons welzijn.” Het artikel begint met dezelfde tekst over de Club van Tien Miljoen als de Leeuwarder Courant van die dag en gaat dan verder met “Het is niet voor het eerst dat de bevolkingsgroei mensen in beroering brengt. Onder de gelijktijdige constatering ‘dat de algemene moraal in ons land niet heeft geleden onder het gebruik van kunstmatige middelen tot gezinslimitatie’, werd in de jaren vijftig al gepleit voor een meer rationele aanpak van de bevolkingsgroei.”
Officieel is de minister van onderwijs en wetenschappen belast met de coördinatie van bevolkingsvraagstukken in ons land. Hij laat zich rapporteren door het Werkverband Periodieke Rapportage Bevolkingsvraagstukken dat onder leiding staat van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) Volgens de jongste rapportage, van vorig jaar, luidt sinds 1983 het officiële standpunt van de Nederlandse regering dat moet worden gestreefd naar een bevolking met een constante omvang van iets beneden de 14 miljoen. Minister Pronk (ontwikkelingssamenwerking) spreekt tegen dat de regering een bepaald aantal inwoners zou nastreven.
Uit recent NIPO-onderzoek [Nederlands Instituut voor Publieke Opinie] blijkt dat 57% van de inwoners Nederland te vol vindt. Dit is exact hetzelfde percentage als in 1966.
Bovendien, overbevolkt of niet, het dichtbevolkte Nederland heeft een hoog welvaartsniveau weten te bereiken, menen de eerder genoemde demografen van het NIDI. “Een afnemende bevolkingsgroei is vooral in milieu-opzicht positief te waarderen. Maar een ideale bevolkingsomvang zal vooral een kwestie van persoonlijke smaak blijven.”
De Telegraaf/Nieuws van de Dag plaatst een grote foto van geschiedenisleraar Paul Gerbrands met een geblinddoekte ooievaar boven een lang artikel [25-11-‘95]. De heer Gerbrands zou graag willen dat de ooievaar in ons land voorlopig op non-actief komt te staan. “In ons land zijn 450 mensen per km2, twee keer zoveel als in Duitsland en vier keer zoveel als in Frankrijk,” zegt hij. “Toch zijn dat economisch sterke landen. We kunnen best met veel minder mensen toe.” Als het over het terugdringen van de immigratie gaat, vraagt de krant enigszins cynisch: “Weet drs. Gerbrands soms niet dat de lieden die vinden dat Nederland te zwart en/of te geel is, met schijnheilige gezichten precies hetzelfde zeggen als hij?”
Iets verder in de tekst gaat het over ontwikkelingshulp. “En als je die hulp koppelt aan eisen met betrekking tot de mensenrechten, kun je dan niet hetzelfde doen in relatie tot de bevolkingstoename?”
En wat Nederland betreft: de bevolking groeit netto met 300 mensen per dag. De komende dertig jaar zullen er 2,2 miljoen mensen bij komen. Dat is net zoveel als de totale bevolking van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven. Waar moet je al die mensen laten?
De vos, de otter, de bever, de geschiedenisleraar en nog 9.999.999 mensen zouden Nederland weer leefbaar maken. Althans volgens de Club van Tien Miljoen.
Zonder beheersing van het aantal mensen red je het niet met milieubescherming. Nederland koestert zich in welvaart met zijn inwoneraantal, ook al zou het milieu gediend zijn met een afnemende bevolkingsgroei. Deze wat laconieke uitspraak is een kwart eeuw later een urgent probleem geworden gelet op de vrijwel onbeheersbare uitstoot van broeikasgassen.
Het is duidelijk dat de politiek zich niet wenst uit te spreken over een nastrevenswaardig aantal Nederlanders.
Paul Gerbrands vraag: “Waar moeten al die mensen heen?” is des te klemmender geworden nu een bevolkingsgroei met 2,2 miljoen mensen niet pas na dertig jaar, maar al na minder dan 25 jaar is bereikt.
1996
Menschlicher mit weniger Menschen
De “Klub der zehn Millionen” trekt buitenlandse aandacht. De Südwest Presse [28-9‘96] kopt: “Für die Holländer nur noch ein Kind?“ De krant vindt dat de Club zich op glad ijs begeeft, omdat het woord “bevolkingspolitiek” aan de Nazitijd herinnert. Uiteraard kan Paul Gerbrands dat in het artikel rechtzetten. Op 9 november is door hem een bijeenkomst in Wiesbaden gepland. Hiervoor zijn verschillende groeperingen die zich met de wereldbevolking bezighouden uitgenodigd, waaronder de gerenommeerde Duitse stichting “Weltbevölkerung”. Directeur Dr. Hans Fleisch laat weten dat er al een soortgelijk netwerk bestaat, maar dat geen van de genodigde organisaties daartoe behoort. Deze stichting wil wereldwijd de mogelijkheid tot gezinsplanning vergroten, maar van een één kind-politiek kan geen sprake zijn.
In 40 jaar terug naar 13 miljoen
Ook de Stuttgarter Zeitung [5-11-‘96] pakt het bericht over de Club op: “Manchen Niederländern wird ihr Land zu eng. ” Wat wij willen is in het belang van alle mensen die in Nederland leven ongeacht hun huidskleur. Als alle vrouwen zich tot één kind zouden beperken en als de immigratie zou worden stopgezet, zou binnen 40 jaar een Nederlands bevolkingsaantal van 13 miljoen haalbaar zijn. Paul Gerbrands is teleurgesteld over het ontbreken van respons bij de regering aangaande de toenemende bevolkingsdruk.
Ook in Duitsland dringt de berichtgeving over de Club door. “Bevolkingspolitiek” is daar een belast begrip. Organisaties die zich daar met de wereldbevolking bezighouden, willen alleen de toegankelijkheid van gezinsplanning vergroten, geheel op basis van vrijwilligheid.
1997
Morele druk van godsdienstige organisaties
In de Volkskrant [17-4-‘97] een kort artikel: “Tien miljoen Nederlanders, dat moet in 2040 wel genoeg zijn.” Een bevolkingsvermindering van 1 procent per jaar moet dat doel kunnen realiseren. Een van bovenaf opgelegde geboortebeperking zoals in China is daarbij niet nodig. Het voorkomen van ongewenste zwangerschappen via betere voorlichting en het wegnemen van morele druk van godsdienstige organisaties en de media is wellicht al voldoende.
Een strikter migrantenbeleid is ook gewenst. Nederland zou zich voornamelijk moeten toeleggen op de opvang van vluchtelingen in de regio of van hen die in levensgevaar verkeren.
Nederland te zwart?
Het Parool [17-4-‘97] wijdt diezelfde dag met “Meer mens met minder mensen” een artikel aan de CVTM. Paul Gerbrands: “Ik houd Janmaat en consorten verantwoordelijk voor het taboe dat dat op het onderwerp bevolkingspolitiek terecht is gekomen. Wat bedoelt Janmaat met Nederland vol? Dat Nederland te zwart is? Dat is heel iets anders.”
Nederland wordt dichtgeneukt
Een groot artikel in de bijlage van Tijl kranten/De Zwolse Courant[26-4’97]. “Het gaat fout met Nederland. Zonder ingrijpende maatregelen glijdt ons land af tot een hels soort Hong Kong. Stop met het denken over méér en beter. Het moet minder! Een forse reductie van de bevolking is de enige manier om iedereen weer adem te geven.”
De Club van Tien Miljoen heeft het ideeëngoed tot dusverre slechts op uitnodiging laten horen in kleine zaaltjes voor clubjes en verenigingen. Maar de tijd dringt, en daarom huurt de Club op eigen gezag zalen om de boodschap uit te dragen. In Zwolle wordt het spits afgebeten.
Hoe kun je in de Derde Wereld verkopen dat ze moeten indammen als we hier zelf het krijgen van kinderen subsidiëren met kinderbijslag en kinderaftrek? Midas Dekkers liet in het tv-programma Nova weten dat de Club groot gelijk heeft met waarschuwen. “Nederland wordt dichtgeneukt.” Naar aanleiding van de Europese eenwording zegt Paul Gerbrands: “Velen vragen zich af of je zoveel van je eigen beheersbaarheid en identiteit moet inleveren voor economische en financiële groei. De tegenstroom tegen dat soort denken wordt sterker. De wal zal het schip vanzelf gaan keren.”
De folder van de Club citeert Schopenhauer: “Alle waarheden doorlopen drie stadia. Eerst worden ze belachelijk gemaakt, vervolgens worden ze te vuur en te zwaard bestreden en vervolgens accepteert men ze als vanzelfsprekend.”
Naar de afgrond
NRC Handelsblad [1-5-‘97] plaatst een stuk onder de doemtitel “Naar de afgrond”. De eerste meet-up zoals dat tegenwoordig wel heet is in Zwolle gehouden. Paul Gerbrands trakteert zijn gehoor – bijna allemaal vijftigers en zestigers – op een somber toekomstbeeld. De volgende maatregelen worden voorgesteld om het tij te keren: gratis voorbehoedsmiddelen, afschaffing kinderbijslag na het tweede kind, immigratiebeperking (geen economische vluchtelingen), een actief (r)emigratiebeleid en een verhoging van de ontwikkelingshulp. Onder een minister voor bevolkingsbeleid moeten zulke maatregelen tot een bevolkingsvermindering van 1 procent per jaar kunnen leiden. De Club zoekt toenadering tot de politiek. Deze maand staat de Club met een paginagrote advertentie in – uitgerekend – het bestuursblad van het CDA.
1 procent bevolkingsvermindering per jaar moet haalbaar zijn. Paul Gerbrands getuigt van een vooruitziende blik als hij zich afvraagt of we wel zoveel nationale autonomie moeten inleveren omwille van economische groei. Twintig jaar later dreigt de Brexit en gaan er ook in Nederland stemmen op die de afhankelijkheid van de Europese Unie willen beperken.
1998
Podium in het tijdschrift van Shell
Een van de eerste artikelen over de Club van Tien Miljoen “Meer mens met minder?” verscheen in het blad ShellVenster [jan./feb. 1998].
“Als we niet uit onze auto’s willen en als we onze comfortabele huizen willen blijven bewonen, en dat willen we, is er maar één oplossing. We moeten het consumptieniveau, en niet alleen dat van energie terugbrengen door naar een lagere bevolkingsdichtheid te streven,” aldus Paul Gerbrands.
“Mensen willen niet beperkt worden in de mogelijkheid zich voort te planten,” stelt hij vast. “Ze accepteren niet een dergelijke inbreuk op hun privéleven. Als ze vier kinderen willen verwekken dan doe ze dat ook. De politiek loopt vooralsnog ook met een grote boog om het onderwerp bevolkingsbeleid heen. Het lijkt iets te zijn waaraan geen politicus zijn vingers wil branden.”
“Laat ik er heel direct heel duidelijk over zijn, enige vorm van dwang is in een democratische staat als Nederland volstrekt ondenkbaar,” voegt hij eraan toe. “Toestanden als in China met de één kind-politiek of elders met gedwongen sterilisatie zijn uit den boze. Dat kan alleen in totalitaire staten. Wij streven er uitsluitend naar om de mensen bewust te maken. We willen mensen met argumenten overtuigen.”
Het voorstel van afschaffing van de kinderbijslag na het tweede kind komt naar voren, evenals het koppelen van ontwikkelingshulp aan een actief beleid voor geboortebeperking in het land waar de hulp naar toe gaat. Ook moet er een immigratiestop komen. Alleen in ernstige gevallen moeten asielzoekers worden toegelaten. Het gaat daarbij niet om het uitsluiten van mensen met een bepaalde etnische achtergrond, maar alleen om aantallen instromers.
De schrik van België
Een artikel met de titel “Een miljoen minder Belgen kan de wereld redden” verscheen zowel in Het Nieuwsblad [19-5-‘98] als ook die dag in De Standaard. “Er zijn zes miljoen Nederlanders te veel. Belgen die deze boodschap met enig leedvermaak lezen, weten beter meteen dat er ook een miljoen van hen moeten sneuvelen,” zo opent het artikel.
“In plaats van met de vinger te wijzen naar Afrika of Azië, moeten we de hand in West-Europese boezem steken,” betoogt Paul Gerbrands. Het luxebezeten West-Europa vraagt drastische oplossingen: minder Nederlanders en ook minder Belgen. “Dan is het bevolkingsaantal aangepast aan de ruimte, aan de grondstoffen en krijgt de natuur weer ademruimte.”
Een paar dagen later pakt ook Het Laatste Nieuws [20/21-5-‘98] breed uit met de kop “Eén miljoen Belgen moeten weg – Anders is er een ramp op komst, zegt Nederlandse doctorandus.”
“Een halve hectare. Zoveel ruimte heeft volgens deskundigen een mens nodig om ‘normaal’ te kunnen leven. Driehonderd inwoners per vierkante kilometer, is het streefcijfer van de Club van Tien Miljoen. Bij onze noorderburen (nu 460 inwoners per vierkante kilometer) en bij ons (nu 333) zouden dus respectievelijk 6 miljoen en één miljoen mensen moeten ‘verdwijnen’,” aldus de krant.
Hitlersnorretje
In de wekelijkse bijlage van Dagblad De Limburger [18-7-‘98] verschijnt een uitgebreid artikel onder de kop “Terug naar tien miljoen inwoners”. Het tv-optreden van Paul Gerbrands bij de BRT heeft in België tot heftige discussies geleid, zie het stukje hierboven. Dan volgt letterlijk het citaat over het snorretje in het stukje hieronder. “We voeren allerlei nobele acties om het leefgebied van de das en het everzwijn te redden, maar we negeren simpelweg dat de bevolking elke dag netto met driehonderd mensen toeneemt. Over twintig jaar zijn we met zeventien miljoen inwoners , dat betekent nóg meer woningen, meer spoorrails, meer startbanen, meer olieverbruik, meer consumptiemiddelen, meer landbouwgrond, meer kunstmest, meer afval, meer files, meer agressie, meer stress,” aldus Paul Gerbrands.
Het onderwerp “bevolkingspolitiek” ligt gevoelig. “Moreel is de kwestie jarenlang in de houdgreep gehouden door religieuze en sociale dogma’s en door foute types à la Janmaat.” “Kinderen verwekken is een universeel mensenrecht en het aantal geboorten indammen door het gratis verstrekken van anticonceptiva en abortus is voor christelijke partijen onbespreekbaar. De gezinsgrootte van allochtonen ter discussie stellen is helemaal fnuikend, voor je het weet word je voor rechts-radicale racist uitgemaakt. Daarom zwijgt de politiek, tegen beter weten in.”
Hij haalt dokter Meinsma aan die halverwege de jaren zestig actie voerde tegen het roken en daarvoor belachelijk werd gemaakt. Maar dertig jaar later rookt nog maar één op de vier Nederlanders. Zo zal ook het besef van de gevaren van overbevolking ooit doordringen.
Nederland: terug naar tien miljoen
kopt Het Brabants Dagblad [8-8-‘98]. “De man tegenover ons in de Valkenswaardse rijtjeswoning heeft geen snorretje onder z’n neus, groet niet met een gestrekte rechterarm en draagt geen hakenkruis op z’n revers. Toch propageert Paul Gerbrands openlijk zoiets delicaats als Lebensraum,” schrijft de journalist.
De man tegenover hem licht zijn standpunt haarfijn toe: “Overdreven angst voor racisme en discriminatie smoort hier elke rationele discussie over overbevolking. Voor alle duidelijkheid, ik zeg dat Nederland te vol is, niet te zwart. Ik wil hier best met twee miljoen Turken, Marokkanen en Surinamers wonen, als het in totaal maar niet meer dan tien miljoen mensen zijn. We moeten tot bezinning komen, anders wacht onze kinderen de totale rampspoed, zowel planologisch, ecologisch als psychologisch. Alleen met minder mensen kunnen we ons meer mens voelen.”
In 1998 is de redenering van De Club van Tien Miljoen al duidelijk verwoord: wij in het Westen willen het leven dat we nu leiden behouden, en dat kan door gebrek aan ruimte en grondstoffen alleen door inperking van het aantal mensen. De politiek weigert dit idee op te pakken.
De Club van Tien Miljoen spreekt zich uit tegen iedere vorm van dwang om het kindertal terug te brengen. Wel wil de Club de kinderbijslag na een tweede kind afschaffen en moet het immigratiebeleid op de schop. Daarbij gaat het niet om het soort immigranten, maar om het aantal.
Opmerkelijk is het gebruik van het woord Lebensraum en de verwijzing naar de Nazitijd in de laatste artikelen.
1999
Met zestien kinderen gratis naar De Efteling
In het Algemeen Dagblad [31-5-‘99] wordt onder de kop “Vol is niet meer vol” een stunt van De Efteling gemeld die nogal wat reacties heeft losgemaakt. Een milieubioloog mag met vrouw en 16 kinderen een dagje gratis naar Kaatsheuvel. Men wijst op het exorbitante bedrag aan kinderbijslag: 10.000 gulden per kwartaal, en neemt het de bioloog kwalijk dat hij met zo’n groot gezin onvoldoende oog heeft voor het milieu. Anderen hebben respect voor de religieuze motieven van de ouders of wijzen op de gezelligheid van grote gezinnen.
Paul Gerbrands vindt dat De Efteling een heel verkeerd gebaar maakt. “Lijkt de noodkreet Nederland is vol niet sterk op het Vol is Vol van de Centrumdemocraten van Hans Janmaat?” vraagt de journalist. Gerbrands: “Er is een belangrijk verschil. Mij maakt het niet uit of ik met een Chinees of Eskimo aan tafel zit. Wij vinden dat Nederland weer leefbaar wordt met 10 miljoen inwoners, het inwonertal van rond 1950. Maar het is geen enkel punt welke huidkleur of godsdienst die 10 miljoen hebben. Wel vinden we dat Nederland de immigratie aan banden moet leggen.”
“Voorlopig ziet er naar uit dat Gerbrands c.s. tegen de bierkaai vechten,” schrijft de journalist. “’20 miljoen mensen, die laat je in hun waarde’ lijkt een reëler toekomstbeeld dan dat van een Club van tien miljoen van stilte en rust genietende landgenoten.”
En: ‘Valt immigratie trouwens wel af te remmen als het in Nederland economisch goed gaat en in Rusland, Marokko of Ghana heel slecht?”
Pleidooi voor krimp
Elsevier [9-10-‘99] plaatst onder deze titel een artikel waarin de vraag wordt opgeworpen waarom bevolkingspolitiek toch zo’n besmet onderwerp is.
“Onbegrijpelijk,” noemt Gerbrands het, dat je in Nederland het woord bevolkingspolitiek niet mag laten vallen. Het maakt de mensen schichtig. Een taboe, jawel. De Club van Rome repte al van de noodzaak de bevolkingsgroei te stoppen, de milieuvervuiling te remmen, van ‘bewustwording’ kortom, en nu volgende week de grens van zes miljard zielen wordt overschreden, verhoogt de regering van het dichtstbevolkte land ter wereld doodleuk de kinderbijslag. Het is van de gekke.”
“Natuurlijk maakt een stringent immigratiebeleid deel uit van onze beleidsvoorstellen […]. We zijn niet tegen buitenlanders. Het gaat om geleidelijke krimp van het nationale inwonertal.”
“We moeten ons bezinnen op de vraag waar we mee bezig zijn. De varkens moeten nu het land uit. Wat doen we met de grond? Huizen bouwen? Voor hoeveel mensen dan? Nederland heeft behoefte aan een draaiboek voor de lange termijn. Ieder jaar krijgen we op de derde dinsdag in september te horen hoeveel stuivers er deze keer weer in het potje zitten en hoeveel viaducten we daarvan kunnen bouwen.”
Het toenmalige bestuur van de Club van Tien Miljoen (bovenste foto met Paul Gerbrands in het midden) moet zich die tijd gevoeld hebben als de cowboys op de onderste foto: weerstand tegen alleszins redelijke opvattingen waartegen je je voortdurend moet verdedigen.
Opmerkelijk is de gesignaleerde “behoefte aan een draaiboek op lange termijn”. Pas twintig jaar later werd er tijdens de Algemene Politieke Beschouwing een Motie Dijkhoff c.s. aanvaard waarin om een degelijk draaiboek wordt gevraagd.
2000
Minder mens met minder mensen?
Hervormd Nederland [17-6-‘00] plaatst onder “Meer mens met minder mensen?” een uitgebreid interview met Paul Gerbrands. “Mensen moeten het recht hebben op een kluitje te zitten. Maar ze moeten daar dan wel voor kunnen kiezen. En kiezen kan allang niet meer. […] Er worden plannen gemaakt voor woningen in zee, boven snelwegen, onder de grond. Om het verkeer beheersbaar te krijgen moeten er meer rijstroken, verkeerslichten, stopborden en nu ook rekening rijden komen. En dan denken we dat we de problemen oplossen. Maar we weigeren in te zien dat het allemaal is gerelateerd aan het bevolkingsaantal. Want als we dat doen, raken we aan de basis van onze samenleving: ons liberalisme.”
De journalist wijst erop dat we in tegenstelling tot het motto van de Club van Tien Miljoen vroeger juist minder mens waren met minder mensen. Nu zijn we veel beter gevoed; kinderen hebben nu misschien minder ruimte om te spelen, maar vroeger hadden ze daarvoor niet eens tijd: ze moesten werken. Gerbrands: “Ja, het vereist heel wat om dit soort noties te weerleggen. We hebben nu inderdaad ontzettend goed te eten vergeleken met vroeger. Maar we verbruiken daarvoor een oppervlakte grond vele malen groter dan Nederland. We kopen in de wereld alles wat los en vast zit en zeggen vervolgens: hé wat gek, die mensen daar hebben niet te eten. Als die mensen dan zeggen: we gaan onze eigen spullen achterna, is dat heel begrijpelijk.”
De kinderbijslag noemt Paul Gerbrands ‘uit de tijd’. Ouders met een laag inkomen moeten slechts nog financiële bijstand krijgen voor één kind. Bij de komst van een tweede of derde kind moeten ouders een “bedragje” op tafel leggen om de milieubelasting door die kinderen te compenseren. Ook de huidige kinderopvang en ouderschapsverlof – “een soort luilekkerland” – moeten worden beperkt tot het eerste kind.
En verder is het “van de zotte” dat we anno 2000 een belastingsysteem hebben dat vrijgezellen en kinderloze paren achterstelt bij tweeverdieners met kinderen. “Het lijkt wel of je kinderen moet krijgen.”
Ook het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties moet worden aangepast. “Dat verdrag dateert van vijftig jaar geleden. Het ging toen om een paar honderd vluchtelingen uit het Oostblok en enkele tientallen uit de rest van de wereld. Maar nu gaat het om 60 miljoen mensen.”
Emigratie of zelfmoord
Koen Koch schrijft onder deze titel een column in Trouw [8-7-‘00]. Hij reageert als eerste op een kleine advertentie in sommige dagbladen met de tekst “Tien miljoen is wel genoeg” en schrijft: “Dat is nog iets anders dan de waarheid als een koe dat vol vol is, waarvoor Janmaat en de zijnen jarenlang door justitie zijn vervolgd.”
De uitspraak komt er volgens hem op neer dat ernaar gestreefd moet worden de Nederlandse bevolking met zes miljoen mensen te verminderen. “Daarmee verklaart de zogeheten ‘Club van tien miljoen ’aan een derde van de inwoners van Nederland de oorlog.” Hij gebruikt het woord Endlösung en meent dat ouderen, minder validen en andere maatschappelijk nuttelozen natuurlijk het eerst in aanmerking komen.
“De echte problemen van de Nederlandse samenleving (een tekort aan treinconducteurs, soldaten, verpleegkundigen, onderwijzers, winkelpersoneel, bouwvakkers) kunnen echter niet worden gedefinieerd als een probleem van bevolkingsoverschot, maar van een tekort,” stelt Koch. Problemen worden veroorzaakt door de “democratisering van de luxe”, maar die zijn oplosbaar “omdat de meesten van ons erkennen dat het recht van anderen op datgene wat wij ook zelf begeren, beperkingen aan ons allen oplegt.”
Voor de leden van de ‘Club van tien miljoen’ adviseert hij emigratie, omdat hij niemand tot zelfmoord wil bewegen.
Zelfs in de zomer: “Zimmer frei”
Het Reformatorisch Dagblad [7-9-‘00] laat Paul Gerbrands en Rabbijn Evers de degens kruisen over de stelling dat Nederland (te) vol is. De eerste wijst erop dat er vooral bevolkingsgroei is in de derde wereld, maar dat westerlingen per persoon heel veel meer grondstoffen en voedsel verbruiken. Nederland moet die uit andere landen importeren, maar daaraan zal ooit een eind komen als landen die producten zelf nodig hebben. Immigratie en bevolkingsgroei maken de vooruitzichten hier alleen maar ongunstiger. Intussen vertrouwt men op technische vooruitgang om de tekorten op te lossen.
Rabbijn Evers stelt dat Nederland helemaal niet vol is als je vanuit een vliegtuig kijkt. Ook aan de kust staan er ’s zomers nog bordjes met “Zimmer frei”. Twee derde van de aarde is onbewoond, en we kunnen altijd nog de ruimte in. Er bestaan weliswaar armoede en voedseltekort, maar dat komt omdat we de welvaart niet goed kunnen of willen verdelen. En met wie is Nederland te vol? Als we ons blijven verschuilen achter “Nederland is voor de Nederlanders” maken wij ons schuldig aan dezelfde mentaliteit die in de oorlog gangbaar was. Een kleinere staat als Israël heeft binnen enkele jaren 1 miljoen vluchtelingen (uit Rusland en elders) opgevangen.
Landje van melk en honing
In een kort artikel in De Haagsche Courant [20-9-‘00] met de kop “Club streeft naar tien miljoen mensen” verzucht Paul Gerbrands: “De overbevolking in Nederland is een netelig onderwerp, waarover nog geen gezagsdrager zijn stem durft te verheffen. Iedereen, baby’s en immigranten zijn immers in principe welkom in ons landje van melk en honing. Een verbetering van de kwaliteit van leven wordt om onbegrijpelijke reden nog steeds met nationaalsocialisme in verband gebracht. Nationaalsocialisme is echter een politiek streven, terwijl de Club van Tien Miljoen slechts de onrustbarende bevolkingstoename een halt wil toeroepen. De Club beoogt dus een demografisch doel.”
De Club neemt duidelijk stelling tegen de heersende “positieve” bevolkingspolitiek met kinderbijslag, kinderopvang en ouderschapsverlof en fiscale discriminatie van mensen zonder kinderen. Ook het Vluchtelingenverdrag moet worden herzien.
Er worden nog steeds relaties gelegd met de nazitijd.
2001
Vlag halfstok
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt dat 2000 “een demografische hoogconjunctuur“ kende. Er werden 206 duizend kinderen geboren en er kwamen132 duizend immigranten bij. We hebben de zestien miljoenste inwoner nagenoeg bereikt.
Voor Paul Gerbrands reden om de vlag halfstok te hangen. Hij is niet tegen de komst van die ene baby of die ene vluchteling. Het gaat om het gevecht tegen de politiek correcten die bij het woord bevolkingspolitiek op tilt slaan, die de term “fascistisch” noemen.
Het is tijd voor een serieus debat over de wassende bevolking, vindt hij, “een breed maatschappelijk bewustwordingsproces” zelfs. “Als ik zeg dat Nederland vol is, zeg ik niet dat Nederland zwart is.” De oplossing? Die is niet gemakkelijk, beseft hij. “Maar van de economische groei in deze uitdijende consumptiemaatschappij moeten we in eerste instantie af.” Aldus een bericht in de Volkskrant [3-3-‘01].
Hier wordt bevolkingstoename gerelateerd aan onwenselijke economische groei en consumptie; zowel bevolkingskrimp als economische krimp lijken voorwaarde te zijn voor het behoud van een leefbare wereld.
2002
Een hek om de huizen, niet om de natuur
In het tijdschrift Milieudefensie [2-2-‘02] wordt de vraag “Nederland overbevolkt?” opgeworpen. Paul Gerbrands beantwoordt deze met ja. Het thema wordt doodgezwegen vanwege economische belangen: streven naar hogere rendementen, angst voor werkloosheid, voor verlies van welvaart en voor onbetaalbaarheid van pensioenen als gevolg van vergrijzing. Echter, bij een lage bevolkingsdichtheid en een lage consumptie per hoofd van de bevolking is de uitwerking van menselijk handelen op het milieu gering te noemen. “Maar beperking van de consumptie lijkt niet erg realistisch,“ aldus Gerbrands. “Van de armen kan met goed fatsoen niet gevraagd worden de broekriem nog verder aan te halen. De aanstormende middenklassers zoals in China willen gewoon hun ijskast, auto en wasmachine. De rijken in het Westen zijn juist gericht op economische groei en luxe. Maar om hun economieën in stand te houden maken zij blijvend gebruik van ruimte in de armere landen.” De Nederlandse overheid gaat over tot symptoombestrijding als wegenbouw en vakantiespreiding om de bevolkingsdruk aan te pakken, maar het echte probleem, een teveel aan mensen, blijft buiten de discussie. Bewustwording zou een hoge prioriteit moeten hebben, net als bij de campagne Trek de Groene Grens van Milieudefensie. Alleen zou er een hek om de huizen in plaats van om de natuur moeten worden gezet.
Gerbrands opponent in het blad komt met de vertrouwde dooddoener: “Wie betoogt dat we hier met te veel mensen zijn , loopt grote kans toegejuicht te worden door ‘medestanders’ met wie je eigenlijk niets te maken wilt hebben.” Hij vraagt zich af of het wel zo’n groot bezwaar is dat we met zo velen wonen op een klein oppervlak. Vanuit milieuoogpunt is het vaak gunstig dat mensen de neiging hebben om op een kluitje bij elkaar te kruipen. De volheid van Nederland komt in de eerste plaats door alle spullen die de mensen om zich heen verzamelen, daardoor ontstaat onze buitenproportionele ecologische voetafdruk.
Hamsterkooi
In het toenmalige mannenblad Actueel [13-2-02] stond dat Paul Gerbrands best minister van bevolkingspolitiek wil worden. “Nederland is gewoon te vol. Própvol!” luidde de kop. We worden eraan herinnerd dat hij op 8 maart 2001 de vlag halfstok hing, toen Nederland de 16 miljoenste inwoner moest verwelkomen. “We hebben nog steeds niet in de gaten dat er een plafond is.” Hij trekt de vergelijking met een hamsterkooi als mensen zeggen dat hele stukken van Nederland leeg zijn: “Stapel maar eens een heleboel hamsters in één hoek op elkaar. Dan kun je zeggen: ze liggen in die ene hoek te slapen en tachtig procent van de kooi is leeg, dus er kan nog meer bij.”
De Volkskrantaffaire, aflevering 1
De Club van Tien Miljoen plaatste kleine advertenties in de Volkskrant met teksten als “Overbevolking is een hoofdoorzaak van de meeste problemen in de wereld én Nederland” en “Nederland is vol, ten dele overvol”, een citaat uit de Troonrede van 1979. Verontwaardigde lezers beginnen te klagen of zeggen hun abonnement op, omdat ze dergelijke annonces niet vinden passen bij hun krant. Toenmalig ombudsman Jos Klaassen reageert [de Volkskrant, 16-3-‘02]: “Een advertentie wordt geweigerd als de inhoud ervan – discriminatie, racisme, haatcampagnes et cetera – in strijd is met de wet.” Dit geldt niet voor deze advertenties en evenmin voor de organisatie erachter. “Vrijheid van meningsuiting betekent dat ook controversiële standpunten gehoord mogen/moeten worden. ‘Dat principe is heilig voor ons,’ zegt de directie.”
In Volkskrant Magazine, bijlage bij de zaterdageditie [13-4-‘02], verschijnt daarop een wat badinerend stukje in de rubriek “Bellen met…” Uitgerekend “Pimmetje” [bedoeld wordt Pim Fortuyn] zou geprofiteerd hebben van de campagne tegen overbevolking. De interviewer vraagt of Paul Gerbrands geen zin heeft om bij hem in te haken. Gerbrands: “Ik heb alle partijen benaderd en de mededeling afgegeven dat, als ze het thema overbevolking zouden meenemen in hun verkiezingsprogramma, ik desgevraagd beschikbaar zou zijn.” “Ongeacht welk cluppie?” vraagt daarop de interviewer.
De Club van Tien Miljoen is daarmee nog niet klaar met de krant. Jan Mulder van het duo CAMU (Remco Campert is de andere helft) schrijft in zijn column [de Volkskrant, 20-4-‘02]: “Maar de hele ochtend is wederom vergald door die zwartgerande rouwadvertentie met Nederland is vol op pagina 1 of 3. Het plezier van de financiële bijdrage aan de Volkskrant van het drammende stichtinkje weegt allang niet meer op tegen de weerzin. Je slaat de bladzijde gauw om, maar het is te laat, ’t vieze regeltje zit al in je hoofd.” Mulder vecht het eerdere oordeel van de ombudsman aan. De advertentie is zo langzamerhand een column geworden en valt daarmee onder het gezag van de redactie. En die zou de vervelende “columnist” de wacht moeten aanzeggen!
Linkse argumenten tegen overbevolking
In Hervormd Nederland [11-5-‘02] stelt Paul Gerbrands dat er wel degelijk ook ‘linkse argumenten’ tegen overbevolking zijn. Het debat is volgens hem eenzijdig gericht tegen immigratie. Bevolkingspolitiek is veel meer. “Gerbrands vindt dat het recht van het individu op een onbeperkte voortplanting ondergeschikt moet zijn aan het recht van iedere burger op een menswaardig bestaan in een gezonde leefomgeving.” “De milieubeweging durft de fundamenten van ons economische stelsel niet ter discussie te stellen. Ze wil hooguit concessies afdwingen van een systeem dat economisch wil groeien. De milieubeweging wil dat we meer fietsen en een groene grens trekken, ze rommelt in de marge en giet druppels op een gloeiende plaat. Met minder mensen is er veel meer ruimte om te fietsen en van de natuur te genieten.”
Ook door de milieubeweging wordt vastgehouden aan het wensdenken dat ons consumptiegedrag moet veranderen. Verder wordt het idee van overbevolking in verband gebracht met groeperingen die geen politieke ruimte mogen krijgen. Nieuw is het standpunt van de Club dat het recht op voortplanting ondergeschikt moet zijn aan het recht van een ieder op een menswaardig bestaan in een gezonde leefomgeving.
2003
Hongergrens
De verschijning van het boek Mijn land van veel en vol is aanleiding voor een artikel in het huis-aan-huisblad Groot Eindhoven [7-5-‘03]. Gerbrands: “We zijn al bezig met genetisch gemanipuleerd voedsel, met klonen. Dit is niets anders dan het proberen de hongergrens op te rekken. En de heilige koe, de groei-economie, daar moeten we vanaf. We moeten naar een krimpeconomie; geen groei, maar allemaal een beetje minderen, ook in aantal. Want meer welvaart betekent niet automatisch meer welzijn.”
Subsidie voor kinderloosheid
In het Eindhovens Dagblad [21-5-‘03] wordt onder deze kop ook aandacht besteed aan het nieuwe boek. Gerbrands doet daarin concrete beleidsvoorstellen, zoals subsidie voor kinderloze vrouwen. Hij betreurt het dat men op technische universiteiten wel leert de natuur aan te passen aan de groei, door bijvoorbeeld hoogbouw, maar verder niets hoort over de problemen van overbevolking.
Geen democratische oplossing voor overbevolking
De weekendeditie van het Nederlands Dagblad [24-5-‘03] wijdt onder de kop “Meer vreugd met minder zielen” een uitgebreid artikel aan het gedachtegoed van de Club. Volgens Gerbrands is er geen democratische oplossing voor het probleem overbevolking, want het probleem is wereldwijd. Maar ook in Nederland lijkt een democratische oplossing onmogelijk. “VVD’ers denken alleen maar aan economische groei. Meer groen is niet te verenigen met meer asielzoekers, meer betaalbare huizen en meer kinderbijslag voor de minima.”
“Straks krijgen wij geen ruwe olie meer, omdat Indonesië zelf gaat consumeren. Een miljard Chinezen zien op televisie en op internet hoe wij in het Westen leven; zij willen dezelfde levensstijl. Ze willen ook op wintersport en in grote auto’s rijden. En gelijk hebben ze: ze willen ook vooruit! Zo raakt de aarde nog sneller uitgeput.” “Minder consumeren is geen mogelijkheid. Dat willen de mensen niet. Economische groei is heilig, ook in Nederland.” En dus blijft er één mogelijkheid : het terugbrengen van het aantal mensen. “De tijd is voorbij dat kinderbijslag voor vijf kinderen vanzelfsprekend is. Ouders moeten hun kinderen zelf betalen: kinderbijslag is er hooguit voor het eerste kind. Ouders kiezen de kinderen, ouders betalen de kinderen.”
Op de vraag of er bij bevolkingskrimp genoeg jonge mensen overblijven om de kosten van de vergrijzing te betalen antwoordt Paul Gerbrands dat Nederland een grote verborgen werkloosheid kent. Verder zorgt technologische vooruitgang voor een hogere productie per werknemer. En er zijn minder kosten voor onderwijs.
Een moeder van acht kinderen komt op het eind van het artikel aan het woord. “Zonder kinderbijslag en andere gezinsvriendelijke regelingen kunnen alleen de rijken een groot gezin bekostigen. Opgroeien in een groot gezin is goed voor een kind. De oorzaak van de uitputting en vervuiling van de aarde is niet de bevolkingsgroei, maar de hebzucht van de mens.” Een demograaf merkt op dat het heel lastig is om vutters, schoolverlaters , wachtgelders en andere verborgen werklozen aan het werk te krijgen.
Een schoon lief vinden en een gezin
Ook de zuiderburen raken weer gealarmeerd. “België is, net als Nederland, overvol” [De Standaard, 7-8-‘03]. “België zou een ideaal land zijn om in te wonen, indien er hier slechts drie miljoen mensen – en geen tien miljoen – zouden wonen. Geciteerd wordt Paul Gerbrands boek Mijn land van veel en vol. Diagrammen laten zien welke Europese landen meer natuurlijke hulpbronnen verbruiken dan er beschikbaar zijn. Een Belgische demograaf reageert: “Al 35 jaar ondervragen wij op een wetenschappelijke manier twintigjarigen naar hun verwachtingen, en allemaal willen ze hetzelfde: een schoon lief vinden en een gezin met twee tot drie kinderen stichten. Die kinderwens is bij elke generatie manifest aanwezig.” Hij pleit voor een nulgroei en zou niet willen doemdenken.
De Volkskrantaffaire 2
Met de kop “De man van tien miljoen” opent Martin Sommer een groot artikel in de Volkskrant [17-9-‘03]. Het wordt tijd voor serieuze bevolkingspolitiek, meent Paul Gerbrands van de Club van tien miljoen. Vol is vol. Weg met de kinderbijslag, stop de immigratie en verschaf gratis anticonceptie. “Ik noem dit een noodsituatie.” Gerbrands heeft het over zijn contact met Pim Fortuyn: “Ik heb hem gezegd: als jij niet je immigratiepolitiek combineert met bevolkingspolitiek, dan ben je oneerlijk bezig. Hij zei dat ik niet mocht verwachten dat hij zou pleiten voor afschaffing van de kinderbijslag. Wie zou dan nog op hem stemmen? Dat vond ik goedkoop.”
In de column CAMU haalt Jan Mulder daags daarop flink uit [de Volkskrant, 18-9-‘03]. Nu aan de serie korte advertenties met de tekst Ons land is vol, ten dele overvol een eind is gekomen, stuurt de krant een verslaggever op pad om Gerbrands de kans te geven “zijn extreme praatjes nog eens over een hele pagina te spuien.” Hij bekritiseert de journalist: “Martin lijkt geen genoeg te kunnen krijgen van de één vrouw één kind wijsheden, laat de volle getallen-legers van het Volksempfinden uit Dommelen dwars door onze huiskamers marcheren.” En zijn oproep: “Lezer, kom in het geweer tegen de neergang van de normen en waarden van deze progressieve krant, laat uw protest horen!”
Het kon niet missen, net als in 2002 moet ombudsman Jos Klaassen eraan te pas komen om de zaak te sussen [de Volkskrant, 27-9-‘03]. “Het verhaal van de Club van Tien Miljoen heeft in de Volkskrant een voorgeschiedenis. Geruime tijd heeft zij [sic] namelijk in deze krant geadverteerd; tot verdriet van de directie, van de hoofdredactie en ook van vele lezers die de annonces niet vonden passen bij de Volkskrant. Maar de krant weigert advertenties alleen, als ze oproepen tot discriminatie, racisme en vreemdelingenhaat – kwesties waarvan de Club zich in haar [sic] reclamecampagne steeds uitdrukkelijk distantieerde.” En: “Je hoeft Gerbrands’ opvattingen niet te delen. Maar in zijn hele betoog werd niets gezegd waarvoor de verslaggever met een bestraffend vingertje had moeten wapperen.”
Lezers hebben gereageerd op de oproep van Mulder. Van de 45 inzenders steunen er veertien de columnist; de overige 31 zijn het niet met hem eens. Vorig jaar kwamen er enkel protestbrieven binnen tegen de annonces. De ombudsman spreekt het vermoeden uit dat “botte leuzen” als “Vol is vol” de Nederlandse lezers enorm irriteren, omdat ze vaak gebruikt zijn uit racistische motieven. “Zodra de lezers genuanceerdere argumenten onder ogen krijgen, blijken ze veelal aanzienlijk minder bevooroordeeld.”
Politieke partij in oprichting
Dan doemen de contouren van een politieke partij op. Paul Gerbrands is sinds deze week politiek leider van wat de “Partij tegen overbevolking” moet gaan heten [De Gooi- en Eemlander, 22-11-‘03]. Hij herinnert aan de Staatscommissie Muntendam in de jaren zeventig. Toen kon er nog wel over overbevolking worden gediscussieerd.
Interessant is de constatering dat er nóch mondiaal, nóch nationaal een democratische oplossing voor het probleem overbevolking kan worden gevonden. Daarvoor liggen de belangen te ver uiteen. Een vergelijking met de klimaatafspraken jaren later dringt zich op.
De Club, c.q. Paul Gerbrands, werkt nog steeds als een rode lap op een stier. De ombudsman van de Volkskrant heeft een punt als hij het vermoeden uitspreekt dat de leuzen in de advertenties van de Club als provocatief zijn ervaren.
Ondanks het gebrek aan vertrouwen in politieke oplossingen staat de Club op het punt om een politieke partij op te richten. Die is er echter nooit gekomen, omdat geen van de zittende partijen bereid leek tot samenwerking. Er dreigde een “cordon sanitaire”. Deze situatie is jaren later door Thierry Baudet van Forum voor Democratie gekarakteriseerd als het zittende “partijenkartel” waar nieuwkomers niet welkom zijn.