De doorgeschoven rekening

Hans Rosling sleept je mee in zijn boeiende presentaties over de wereld in wording. Met bewegende grafieken laat hij zien hoe de landen zich de afgelopen jaren hebben ontwikkeld. Gedurende zijn leven – de Zweedse arts en statisticus is 65 – is de wereldbevolking verdubbeld van 3,5 naar 7 miljard mensen.

Hij laat zien dat een hogere levensverwachting – door minder kindersterfte – gepaard gaat met een verlaging van het geboortecijfer. Alle landen zijn op weg naar het vervangingsniveau van twee kinderen per stel, aldus Rosling, en sommige zitten daar zelfs onder. Het aantal kinderen dat de komende jaren geboren wordt, zal per generatie blijven steken op 2 miljard. Dat er dan nog steeds heel veel mensen bijkomen komt doordat die nieuwe generaties de plaats van oudere generaties gaan innemen. Dit zal uiteindelijk leiden tot een wereldbevolking van 11 miljard die mogelijk weer gaat krimpen. Dus niks bevolkingsbom. Het bevolkingsvraagstuk is opgelost.
Roslings grafieken gaan ook over de verdeling van rijkdom in de wereld, over energiegebruik en CO2-uitstoot. Mensen die in welstand leven verbruiken en vervuilen het meest. Zij kunnen zich vliegreisjes en auto’s veroorloven. Hun aantal neemt in hoog tempo toe, van 1 miljard naar 2 à 3 miljard binnen enkele tientallen jaren.
Hier loopt de toekomstverwachting van Rosling spaak. Hij noemt zich geen optimist, maar ‘positivist’ als hij zegt dat welvarende landen maar eens moeten bedenken hoe ze straks tien miljard mensen van voldoende energie kunnen voorzien en ook nog eens de klimaatverandering kunnen stopzetten. Rosling schuift de rekening door naar toekomstige generaties. Het bevolkingsvraagstuk is niet opgelost, gegeven de grondstoffen- en energievraag van miljarden mensen en het feit dat slechts 1 à 2 miljard van hen duurzaam op aarde kunnen leven.
We kunnen de wereldbevolking niet op haar beloop laten.